اثرگذاری منفی نوشیدنی های الکلی در بدن

ترجمه و تلخیص : فرزاد نظری/

محقق: Chuyun Yan,2023

به طور اتفاقی با عکس و پژوهشی با عنوان Pathogenic mechanisms and regulatory factors involved in alcoholic liver disease، «مکانیسم های بیماری زا و عوامل تنظیمی درگیر در بیماری کبد الکلی» که حاصل تلاش (چویون یان و همکاران، 2023)، روبرو شدم و ترجمه و نشر آن را جهت آگاهی عمومی پیرامون عوارض منفی الکل اتیلیک یا اتانول (الکل میوه) مفید دانستم و برای مطالعه و استفاده عموم  چکیده و کلیات پژوهش و نیز نکاتی مهم از این مقاله را در چند قسمت ارائه کنم. در این مطلب سعی شد ساده ترین ترجمه برای استفاده انجام و در کنار مطالب تخصصی نیز، توضیحاتی نیز آورده شود.

در چکیده این مقاله آمده است: «مصرف الکل و اعتیاد به آن روش و سبکی از زندگی بسیاری از مردم جهان شده و این شیوه زیستی در رده رفتارهای مضر شناخته می شود. مصرف طولانی مدت الکل باعث ابتلا افراد به بیماری کبد الکلی (ALD) شده که علت اصلی بیماری مزمن کبدی به شمار می رود. اتانول جزء اصلی ترکیبات مشروبات الکلی است. مصرف اتانول ساختار عملکردی یا کارکرد طبیعی بدن و از جمله فاکتورهای تنظیمی مختلف مانند کینازها (آنزیم‌هایی که گروه فسفات پرانرژی را از مولکول‌هایی مانند ATP به ماده مورد هدف خود منتقل می‌کنند.) و فاکتورهای رونویسی ژنی را تغییر می دهد. بنابراین بیماری های کبدی فرایندهای پیچیده ای مانند بروز التهابها در اندامهای داخلی، آسیب میتوکندری در سلولها، تنش شبکه آندوپلاسمی در سلولها است.»

در بیماری های مرتبط با مصرف الکل بسیاری از آنزیم های متابولیک شامل دهیدروژنازهای الکلی مانند ALDH و CYP2E1 که در سوخت و ساز اتانول درگیر هستند، متابولیزه می شود. علاوه بر این، شواهد نشان داده است که محور روده-کبد نقش مهمی در بروز بیماری کبد الکلی ALD بازی می کند. به عنوان مثال، اتانول به مخاط روده آسیب می رساند و در نتیجه باعث آزاد شدن اندوتوکسین ها (سمی) و تغییر در محتوای و فلور روده و متابولیسم اسید صفراوی می شود. با این حال، درمانهای ALD اثربخشی پایینی را نشان می دهند. بنابراین، این بررسی مسیرهای متابولیسم اتانول و مکانیسم‌های بیماری‌زای بسیار مؤثر و عوامل تنظیمی دخیل در آسیب‌شناسی را با هدف بینش‌های درمانی جدید خلاصه می‌کند.

کلیات

مصرف الکل دامنه مصرف گسترده ای در جغرافیای جهان دارد. تقریباً 2.4 میلیارد نفر در سراسر جهان به عنوان مصرف کننده الکل پیش بینی می شوند که 960 میلیون نفر در گروه مصرف کنندگان زیاد الکل قرار دارند . مصرف طولانی مدت و بیش از حد الکل می تواند منجر به آسیب کبد و اعصاب شود.  بر اساس گزارش جهانی سال 2018 سازمان جهانی بهداشت در مورد ارتباط الکل با سلامت، مصرف بیش از حد الکل سالانه باعث مرگ حدود 3 میلیون نفر در سراسر جهان می شود که 5.3 درصد از کل مرگ و میرها را شامل می شود و علاوه بر این، عامل 47.9 درصد از کل مرگ و میرهای مرتبط با سیروز کبدی است.

اتانول جزء اصلی مشروبات الکلی است. اتانول بیشتر در روده جذب می شود و پس از ورود به جریان خون اکسید شده و در کبد به استالدئید و اسید استیک متابولیزه می شود. این واکنش بیوشیمیایی منجر به تولید تعداد زیادی گونه‌های اکسیژن فعال* (ROS) شده که در تخریب محیط هموستاتیک** در کبد نقش دارد.

با گذشت زمان، این تغییرات می تواند منجر به بیماری کبد الکلی (ALD) شود. میزان و درجه  آسیب کبدی یا ALD با التهاب، فیبروز، سیروز و یا سرطان ناشی از مصرف طولانی مدت یا زیاد الکل مشخص می شود. ALD با توجه به ویژگی های پاتولوژیک به چند مرحله طبقه بندی و مشخص می شود.

اولین و گسترده ترین مرحله، کبد چرب الکلی (AFL) است که نتیجه افزایش تجمع چربی در کبد است. مرحله دوم، هپاتیت الکلی (AH)، به صورت تغییراتی در سلول‌های کبدی ظاهر می‌شود که به آنها ظاهری بالون مانند، همراه با نفوذ مونوسیت‌ها، نوتروفیل‌ها و سایر سلول‌های التهابی به کبد است.  ALD در مراحل اولیه می تواند با پرهیز از الکل کاهش یابد، اما پس از مصرف مداوم الکل سنگین، ALD غیر قابل برگشت است.

در مرحله سوم، فیبروز الکلی کبد، فیبرهای کلاژن به لوبول های کبد گسترش می یابد . به عبارتی بعد از دو مرحله آخر ALD، سیروز و سلول های کبدی، کارسینوم***  ممکن است توسعه پیدا کند. اگرچه 90٪ تا 100٪ از مصرف کنندگان طولانی مدت به AFL یا کبد چرب الکلی مبتلا می شوند ولی تنها 10٪ تا 35٪ از این افراد به استئاتوهپاتیت الکلی ASH (زمانی که تجمع چربی اضافی در کبد با التهاب همراه است) مبتلا می شوند. علاوه بر این، 8 تا 20 درصد از مصرف کنندگان شدید الکل مزمن به سیروز مبتلا می شوند که 2 درصد از این بیماران به کارسینوم کبدی مبتلا می شوند . هرچند آسیب کبدی ناشی از اتانول در سال‌های اخیر نگران‌کننده بوده است، اما مکانیسم‌های اساسی مربوط به آسیب های کبدی ناشی از اتانول پیچیده هستند. بنابراین، درک این مکانیسم ها برای توسعه درمان های بهبود یافته ALD از اهمیت بالایی برخوردار است.

مکانیسم های بیماری های کبدی ناشی از اتانول

مکانیسم‌های متعددی احتمالاً با بیماری‌های کبدی ناشی از اتانول مرتبط هستند. به عنوان مثال، مصرف زیاد اتانول می تواند منجر به استرس اکسیداتیو، استرس نیتریفیکاسیون، استرس شبکه آندوپلاسمی (ER)، التهاب و آپوپتوز شود. مصرف مزمن اتانول می تواند منجر به اختلال در متابولیسم لیپید، تجمع چربی و AFL شود و محور روده-کبد را با آسیب رساندن به ساختارهای پیوندی محکم اپیتلیوم روده تغییر دهد.

فرایند جذب و متابولیسم اتانول

پس از مصرف خوراکی، فقط مقدار کمی اتانول (2%) در دهان و مری جذب می شود. اتانول در معده به میزان (22%) و در روده در محدوده (75%) جذب می شود. میزان اتانولی که جذب نشود از طریق مدفوع دفع می شود که تقریباً 1٪ از الکل باقی مانده در بدن به شکل اصلی خود از طریق مدفوع دفع می شود. پس از جذب، بیشتر اتانول جذب شده وارد جریان خون شده و توسط کبد متابولیزه می شود. فقط بخش کوچکی از ادرار به شکل اصلی خارج می شود یا از طریق ریه به شکل گازی بازدم می شود (شکل 1). اعتیاد به الکل باعث کاهش میزان میتوکندری در سلول و کاهش سطح ساخت آدنوزین تری فسفات می شود.

شکل 1 جذب، انتقال و رسوب الکل در بدن.پس از مصرف خوراکی، بیشتر الکل در معده (22٪) یا روده (75٪) جذب می شود و تنها بخش کوچکی از آن در مدفوع (1٪) یا در مری جذب می شود. الکل جذب شده عمدتاً از طریق سیستم گردش خون به کبد منتقل می شود و در آنجا متابولیزه می شود (95٪) و تنها بخش کوچکی از آن در ادرار (2٪ -4٪) یا به عنوان یک گاز بازدمی (5٪) دفع می شود. در شکل اصلی خود متابولیت اکسیداتیو اتانول، استالدئید، بسیار سمی است و می تواند به راحتی با DNA یا ماکرومولکول های پروتئین در میتوکندری پیوند متقابل ایجاد کند.

شکل 2 مسیرهای متابولیسم اتانول در کبد.در سلول‌های کبدی، اتانول از سه مسیر عمده اکسیداسیون متابولیزه می شود. اتانول به وسیله آنزیم ها به استالدئید متابولیزه می شود. استالدئید عمدتا به اسید استیک متابولیزه می شود. سپس اسید استیک توسط استیل کوآسنتاز به استیل کوآ تبدیل می شود و پس از آن وارد چرخه اسید تری کربوکسیلیک می شود. علاوه بر این، اتانول می تواند به طور متناوب به صورت غیراکسیداسیون متابولیزه شود. برخی از متابولیت ها محلول در آب هستند که عمدتاً از طریق ادرار دفع می شوند.

برخی از تاثیرات اتانول در متابولیسم های بدن

استرس اکسیداتیو: اکسیداسیون اتانول باعث افزایش تولید رادیکال های آزاد در کبد می شود. اکسیداسیون اتانول منجر به افزایش تولید رادیکال های آزاد در کبد می شود.

پاسخ استرس ایمنی: قرار گرفتن در معرض اتانول باعث تولید بسیاری از سیتوکین ها و کموکاین های التهابی می شود.

اثرات مخرب اتانول بر سد روده: قرار گرفتن در معرض اتانول منجر به از بین رفتن سلول های اپیتلیال در نوک پرزهای روده می شود.

تاثیر روی اسیدهای صفراوی: اتانول متابولیسم اسیدهای صفراوی و محتویات فلور روده را تغییر می دهد. اسیدهای صفراوی متابولیت های اصلی کلسترول هستند. آنها در کبد سنتز می شوند و برای هضم، جذب و حمل و نقل مواد مغذی محلول در چربی حیاتی هستند. مطالعات نشان داده است اتانول سنتز اسیدهای صفراوی را در کبد انسان، موش و موش افزایش می دهد.

* مولکول‌های بسیار واکنش‌پذیر و رادیکال‌های آزادی هستند که از مولکول اکسیژن مشتق می شوند.

** حفظ پایداری محیط داخلی بدن و ثابت نگه داشتن شرایط

***(رشد بدخیم (سرطان) سلول‌های اپیتلیال را گویند که به بافت‌های اطراف نفوذ نموده و توانایی متاستاز نیز دارد)